Luâttjååttlõklääʹǩǩ
Luâttjååttlõklääʹjj mieʹldd moottrin vuejjam vuejjamneävvain šõddi ǩeâšttõõttmõõžži da harjjtõõzzi täujjnam leʹbe põõšši jäʹrjstummša seämma luâđast âlgg vuäǯǯeed kååʹdd pirrõs-suõjjlemveʹrǧǧneeʹǩǩ lååʹpp. Lååʹv jeät kuuitâǥ taarbâž tän miârktõõzz diõtt aazztemkääʹvest vaʹrrjum võudda leʹbe päikka, koozz lij uvddum pirrõs-suõjjlemlääʹjjest miârktum pirrõslååʹpp.
Luâđain miârktet mäddvuuʹd da jiõŋŋâm čääʹccvuuʹd. Privatt šõddmõõžž jäʹrjstummša âlgg še vuäǯǯeed lååʹpp, jõs šõddmõõžžâst liâ vueʹrddemnalla samai jiânnai hääit luõttu, jeeʹres pirrõʹsse, aazztõʹsse, aalmilaž virkkõõvvâmâânnmõʹšše, kueʹllšeellmõʹšše leʹbe jeeʹres aalmilaž leʹbe privatt ouddõʹsse.
Toiʹmmjummuž jäʹrjstummša âlgg leeʹd vuuʹd vuäʹmsteei leʹbe vaaldšeei miâsttmõš. Lååʹv ooʒʒât pirrõs-suõjjlemveʹrǧǧneeʹǩǩest ooccâmlomaakkin, koon kaaunak seeid vuäʹljsreeuʹnest. Ooccmõõžž tååimtet rekisterâʹsttemkonttra.
Pirrõs-suõjjlemveʹrǧǧneǩ vaʹsttad še tåimmjemvuuʹd kooʹddi luâttjååttlõklääʹjj meâldlaž moottorǩeâlkk-ǩeäinai ǩeäinnplaani priimmʼmõõžžâst di ǩeäinai kõskkpoddsaž leʹbe occnjaž serddmõõžžin.
Luâttjååttlõõǥǥ vuåppmõʹšše õhttneei aaʹššin õhttvuõđ âlgg väʹldded Lappi pååʹles-stroiʹttla leʹbe riikk mädd- da čääʹccvuuʹdi beäʹlnn Meäʹcchalltõõzz luâttskååttrdemvuåppmõʹšše.
Čääʹccjååttlõklääʹǩǩ
Čääʹccjååttlõklääʹjj mieʹldd moottrin õnnum čääʹccjååʹttemneävvain ǩeâšttõõttmõõžži, harjjtõõzzi leʹbe jeeʹres šõddmõõžži täujjnam leʹbe põõšši jäʹrjstummša seämma čääʹccvuuʹdest âlgg vuäǯǯeed kååʹdd pirrõs-suõjjlemveʹrǧǧneeʹǩǩ lååʹpp.
Lååʹv jeät kuuitâǥ taarbâš tän miârktõõzz diõtt aazztemkääʹvest vaʹrrjum võudda ij-ǥa päikka, koozz lij uvddum pirrõs-suõjjlemlääʹjjest miârktum pirrõslååʹpp. Lååʹpp âlgg vuäǯǯeed še privatt šõddmõõžž jäʹrjstummša, jõs šõddmõõžžâst liâ vueʹrddemnalla miârkteei hääit pirrõʹsse.
Lååʹv vueiʹtet uʹvdded tåʹlǩ, jõs čääʹccvuuʹd vuäʹmsteei lij õuddam tõõzz miâsttmõõžžâs. Lååʹv ooʒʒât pirrõs-suõjjlemveʹrǧǧneeʹǩǩest ooccâmlomaakkin, koon kaaunak seeid vuäʹljsreeuʹnest.
Ålgganåårramlääʹǩǩ
Aarktlaž Lappi pirrõs-suõjjlummuš tåimm ålgganåårramlääʹjj meâldlaž leiʹrrvuʹvddveʹrǧǧneʹǩǩen tåimmamvuuʹdstes. Leiʹrrvuuʹd alttummšest âlgg mââimõõzzâst 3 mp ooudbeäʹlnn tååim alttummuž tuejjeed iʹlmmtõs kååʹdd leiʹrrvuʹvddveʹrǧǧnekka.
Iʹlmmtõõzz vuäitt tuejjeed jiõčč tattum maallin. Iʹlmmtõõzzâst âʹlǧǧe pueʹtted õlmmsa taarblaž teâđ leiʹrrvuuʹd õõʹnnʼjest da vuuʹd sâjjõõzzâst di toiʹmmjummuž luândâst da veiddsõsvuõđâst.
Čääʹcclääʹǩǩ
Čääʹcclääʹjj meâldlaž ääʹšš koʹlle vueiʹvväʹššest jeeʹres veʹrǧǧniiʹǩǩid. Kååʹdd pirrõs-suõjjlemveʹrǧǧneeʹǩǩ tåimmväldda koʹlle tääll/poorrâmčääʹʒʒ âânnmõõžž rajjtummuš di vuäjjtõsääʹšš, meädda looǥǥeeʹl čääʹccvuuʹd torkkmõʹšše õhttneei vuäjjtõsäʹšš di čääʹcctäällhaʹŋǩǩõs da vuäjjtõstååimtõs.