Pasâttâshuolâttâs
Pasâttâshuolâttâsâst Suáđigil, Aanaar, Muonio sehe Iänuduv kieldâi kuávlust västid Laapi Pasâttâshuolâttâs kieldâovtâstume Lapeco. Ucjuv kieldâ kuávlust pasâttâshuolâttâsâst västid Ucjuv kieldâ pasâttâshuolâttâs já pasâttâsnurâmist västid URBASER Oy. Oles Arktâsii Laapi pirâssuojâlem kuávlust láá Suomâ Pakkamuđđâsistano RINKI Oy sajeh (Rinki Oy ekosajeh).
Finnoduvâi pasâttâshuolâttâs
Finnoduvah já siärváduvah västideh jieijah jieijâs pasâttâshuolâttâs orniimist já ton koloin. Finnoduvâin šaddee pasâttâs já finnoduvâi pasâttâshuolâttâs ornim ij kuulâ kieldâ ovdâsvástádâsân. Finnoduvâi pasâttâshuolâttâs toimâm kocceem lii pirâssuojâlemvirgeomâháá ovdâsvástádâsâst.
Pasâttâslaavâ já -asâttâs mield finnoduvâst lii čielgâsinorroom- já kirjetuálukenigâsvuotâ finnoduvâst šaddee pasâttâsâi kvaliteetist, meereest sehe pirâs- já tiervâsvuođâvaikuttâsâin. Kirjetuálu kalga siäiluttiđ ucemustáá kuttâ ihheed. Pasâttâs toh uážuh luovâttiđ tuš toos, kiäst lii pasâttâshuolâttâsregister tâi pirâslove vuáđuld vuoigâdvuotâ väldiđ tiätu pasâttâs vuástá.
Pasâttâs haldâšeijee kalga rähtiđ sirdemäššikirje varâlii pasâttâsâst, suáhu- já ubbâkáivumoođeest, čunoi- já vuojâiäruttemkááivui moođeest sehe pillâšum eennâmamnâsist já eres huksim- já raččompasâttâsâst.
Varâliih pasâttâsah
Varâlâš pasâttâs (ovdil probleempasâttâs) lii puálu- tâi pävkittemvarâlâš, njuámmoovarâlâš tâi mudoi tiervâsvuotân tâi pirrâsân varâlâš. Varâliih pasâttâsah láá eereeb iärrás pasâttâsoljoh, eres oljáás pasâttâsah, kiävtust meddâlistum aakuh, laggiittâsah, lijmeh, lakah, njuoskâ maalah, kooccâm-, čuáskudeijee- já jukkokolgoseh, teedâkalasittum muorâ, asbest siskeldeijee roččum aamnâs, talkkâseh, čuovâpocceeh sehe pattereh.
Varâlijd pasâttâsâid kalga pakkađ, merkkiđ já jođettiđ tienuuvt, ete varâlii pasâttâs kieđâvuššâm já jođettem ij toovât vaarâ. Varâlijd pasâttâsâid ij uážu siävuttiđ koskânis tâi eres pasâttâssáid. Varâlijd pasâttâsâid kalga toimâttiđ tuš ton pasâttâs virgálii vuástáväldimsajan taggaar piälán, kiäst lii lope väldiđ vuástá eidu tom pasâttâs.
Oljovahâgeh
Oljovahâgijn kalga ájáttâlhánnáá almottiđ kááijumvirgeomâhâžân sehe pirâssuojâlemvirgeomâhâžân.
Roskim
Pirrâsân ij uážu kyeđđiđ pasâttâs, hilgođ maašin, piergâs, fiävru, kárbá tâi eres tiiŋgâ ige lyeštiđ amnâs tienuuvt, ete tot toovât turgáávuođâ, enâduv fastom, makkuuvuođâ kiäppánem, ulmuu tâi ellee lammâšum vaarâ tâi eres paldâlâs vaarâ tâi hááitu (pasâttâslaahâ 646/2011 72 §, roskimkiäldu).
Ruáskejeijee kalga čurgiđ jieijâs roskim kuávlu. Jis iä finnii tiätun, ete kii ruáskejeijee lii, te čurgimkenigâsvuotâ lii táválávt kuávlu omâsteijest. Kieldâ pirâssuojâlemvirgeomâhâš puáhtá meridiđ čurgimkenigâs olášuttiđ jieijâs kenigâsvuođâ.
Pirâssuojâlemvirgeomâhâžân puáhtá toohâđ almottâs ruáskejum kuávlust. Čääli almottâsân, ete magarijn pasâttâsâin lii koččâmuš ja mon ennuv pasâttâs lii, roskimsaje tärhis čujottâs tâi kárttákove sehe jieijâd ohtâvuotâtiäđuid. Lahte almottâsân máhđulâšvuođâi mield meid kuuvijd roskimsaajeest. Almottâs tun puávtáh toohâđ kirjálávt ovdâmerkkân šleđgâpoostâ peht čujottâsân ymparistonsuojelu@sodankyla.fi.
Almottâs pasâttâs áámmátlii nuurrâmtooimâst pasâttâshuolâttâsregisterân
Pasâttâs áámmátlii nuurrâm hárjutteijee kalga toohâđ pasâttâslaavâ 100 § miäldásii almottâs pasâttâshuolâttâsregisterân merkkim várás kieldâ pirâssuojâlemvirgeomâhâžân.
Pasâttâs nurâmáin uáivilduvvoo pasâttâslaavâ 6 § mield pasâttâs nuurrâm kiddoduv haldâšeijee, kieldâ, pyevtitteijee, jyehhee tâi eres pele ornim vuástáväldimsajan jiešráđálii kieđâvuššâm várás tâi pasâttâs joođeetmân kieđâvušmân, mieldi luhâmáin pasâttâs algâšlajâttâllâm já koskâpuddâsâš vuorkkim.
Almottâs kieđâvušmist piärroo máksu. Almottâsân tárbuliih luámáttuvah kávnojeh Suomi.fi-palvâlusâst.